Türkan Şoray Kanunları
Türk Sineması’nın Sultan lakaplı oyuncusu Türkan Şoray, sinemada en fazla filmde rol alan kadın oyuncu olarak rekoru elinde bulundurmaktadır. Hatta şu dipnotu da verelim Türk Sineması’nda en fazla filmde rol alan Cüneyt Arkın’dan sonra ki isim Türkan Şoray’dır.
Türkan Şoray, güzelliği, fiziki ve her role bürünen yeteneğiyle yapımcıların her zaman vazgeçilmez ismi olmuştur. Popülerliğini her zaman koruyan Şoray, Türk Sineması’nda kimsenin yapamadığını yaptı ve kendi adını taşıyan kurallarını belirledi. ‘’Türkan Şoray Kuralları’’ adı altında 18 maddelik kurallarını hazırladı. Eğer ki yapımcılar kendisiyle çalışmak isterlerse bu 18 maddelik kurallara harfiyen uymaları gerekmektedir. Kurallara uymayan yapımlar müeyyidelerle karşılaşıyorlardı.
Şoray, 2012 yılında yayınlanan ‘’Sinemam ve Ben’’ isimli eserinde 18 maddeden oluşan kurallarına da yer verdi. İşte o kurallar
1 – Türkan Şoray film senaryolarını film çekim tarihinden en az bir ay önce beğenir. Bu madde ile yapımcılar ‘’Al bu senaryo oku. 1 hafta içinde çekimlere başlayacağız’’ diyemiyordu. Şoray, senaryoyu okuyor ve kabul ederse belirlenen film çekim tarihinden 1 ay önce yapımcıya bilgi verebilecekti.
2 – Çekilecek filmin yönetmeni ve başrol erkek oyuncusu için Türkan Şoray’ın onayı şarttır. Sanırım ‘’Türkan Şoray Kuralları’’nın en dikkat çeken kuralı bu maddedir. Düşünün Türkan Şoray, filmde oynayacak aktörü kendisi seçecek veya beğenmeme hakkı olacak. Eğer ki aktörü beğenmezse ya film iptal olacak ya da Şoray’ın istediği aktör gelecek.
3 – Türkan Şoray adı jenerik, afiş, ilan ve sinema fenerlerinde başta ve tek olarak yazılacaktır. Bu madde yıllarca yapımcılar açısından sorun olmuştur. Türk Sineması’nda sadece yıldız oyuncu Türkan Şoray yoktu. Cüneyt Arkın, Tarık Akan, Yılmaz Güney, Fikret Hakan, İzzet Günay, Hülya Koçyiğit, Fatma Girik, Filiz Akın, Ediz Hun gibi yıldız isimlerde vardı. Yapımcılar, bu isimleri de küstürmemek için çok büyük uğraşlar verdiğinden eminim. Şunu da belirtmek de fayda var ki bu madde yüzünden Zeki Müren ile Türkan Şoray’ın karşı karşıya geldiğini okumuştum. Şoray, kitabında da Zeki Müren ile yaşadığı polemiğe de yer vermiş. 1966 yılında Zeki Müren ile rol aldığı ‘’Düğün Gecesi’’ filminde isimlerin başta yazılmasıyla ilgili büyük sorunlar yaşanmış ve yapım şirketi Kemal film dahiyane bir fikir bularak sorunun büyümesine engel olmuştur. Film afişinde iki oyuncunun ismi çapraz şekilde yer verilerek sorun çözülmüştür.
4 – Filmde öpüşme ve açık sahne olmayacaktır. Ancak bu kurallar eski eşi Cihan Ünal’la oynadığı Bir Hayat Bir Kadın ve Mine filminde yıkılıyor. Filmde Şoray, Cihan Ünal ile öpüşüyor.
5 – Filmlerdeki tarihsel giysiler şirkete, modern giysiler ise Türkan Şoray’a aittir.
6- – Film çekimi yalnızca İstanbul’da olur, Şoray İstanbul dışına çıkamaz. Ancak bu kuralda yıllar sonra yıkılıyor. Gazi Kadın filmi Bolu Gerede’de, Gramafon Avrat Konya’da, Mahpus Nevşehir’de, Bodurm Hakimi Muğla Bodrum’da, Baraj Kapadokya Nevşehir… Listeyi uzattıkça uzatabiliriz ama bu film örneklerinde de görüldüğü gibi bu kuralda çiğnenmiştir.
7 – Çalışma saatleri sabah 08.00 ile akşam 19.00 arasındadır.
8- Türkan Şoray, pazar günleri çalışmaz.
9- Türkan Şoray, mecburi gecikmeleri 10 günden fazla beklemez.
10 – Filmlerin seslendirilmesinde Türkan Şoray’ın onayı şarttır. Bu madde de kendi sesinin seslendirilmesinde hassas ve seçici davrandığını görebiliriz. Eğer ki kendisini seslendirecek ses sanatçısını beğenmezse seslendirme yapılamayacak. Yapım şirketleri, yeni alternatifler aramak zorunda kalacak.
11 – Şirket filmi kendi hesabına çeker, başka şirket ile ortak yapım için Türkan Şoray’ın onayı şarttır.
12 – Film renkli ise Türkan Şoray’ın onayıyla çekim saatleri uzayabilir.
13- Bu şartlara uymayan film şirketi 100 bin lira ödemeyi kabul eder.
14- İhtilaf halinde İstanbul mahkemeleri yetkilidir.
15- Turkan Şoray şirketlerden film başına (…) lira alır. Bu maddeden anlıyoruz ki alacağı ücrette pazarlık payı yok. Günün şartlarına göre fiyatını kendi belirliyor.
16- – Senaryoyu Türkan Şoray’ın onaylaması şarttır.
17- Türkan Şoray senaryoyu beğenmediği takdirde yeni senaryo verilecektir.
18- Her senaryoda beğendi mutabakatı şarttır.
Tabi bu 18 maddelik kurallar prodüktörlerin tepkisine neden oluyor. Prodüktörler kendi aralarında toplantı yapıyorlar ve ‘’Türkan Şoray bu maddeleri kaldırmazsa veya hafifletmezse film teklifi götürülmeyecektir’’ anlaşmasına varıyorlar. Ancak birkaç uyanık prodüktör, Türkan Şoray’la gizli anlaşmalar yaparak bu maddeleri kabul edip yeni çalışmalar sunmuşlardır.
Kullanılan Kaynak: Sinemam ve Ben Kitabı
